Na de laatste bries van de oceaan verandert het landschap snel. De R104, ook wel de El Kerdous-route, voert ons diep de bergen in. Elke bocht opent een nieuw decor: scherpe toppen, droge vlaktes, grillige rotsformaties. Het voelt groots en ongerept, alsof dit stuk Marokko nooit voor de buitenwereld bedoeld was.

Tafraout wordt onze eerste echte halte. Wat begint als een plek om te parkeren, groeit uit tot een klein universum: een veld vol campers, ontmoetingen met bewoners die brood, gas of tajine aan de deur brengen, en dagen die langer worden dan gepland. Op de fiets ontdekken we de Painted Rocks: enorme rotsblokken, fel beschilderd in het midden van een desolaat landschap. Vreemd, kleurrijk en toch wonderlijk passend.

De Route des Canyons laat een ander gezicht zien. Regen heeft hier sporen nagelaten: palmbossen verwoest, huizen beschadigd, wegen deels weggespoeld. Toch gaat het leven door. Mensen bouwen opnieuw, palmen worden opgeruimd en wegen zover hersteld dat verkeer weer doorgang heeft. Het maakt de tocht indrukwekkend en confronterend tegelijk.

In Icht worden we ondergronds geleid, een verborgen stad van gangen en kamers die ooit bescherming boden tegen de brandende hitte. Eeuwenoude irrigatiekanalen brengen nog steeds water naar de oase. Een stil bewijs van menselijk vernuft in een onbarmhartige omgeving.

Verder zuidwaarts openen de vlaktes zich, en bij M’Hamid houdt het asfalt op. Hier begint de Sahara. We rijden mee met een 4x4, die dansend over de duinen van de Erg Chigaga glijdt. Thee in de leegte, een maaltijd met zand onder de voeten—simpel, maar onvergetelijk.

Bij Merzouga sluiten we onze woestijndagen af. We fietsen naar het meer, zien karavanen verdwijnen in de verte en eindigen hoog op een duin. Samen met tientallen anderen kijken we hoe de zon langzaam wegzakt achter een zee van zand. Het binnenland heeft ons stil gekregen—ruig, gastvrij en groots.

De weg naar de Ziz-vallei slingert door bergen die telkens van kleur veranderen. Dorpen verschijnen met ezelskarren, marktkraampjes en zwaaiende kinderen. Errachidia ademt militair leven, maar wij vullen vooral onze voorraden bij de supermarkt. Daarna duiken we dieper de vallei in, langs palmbossen met zwartgeblakerde stammen en een stuwmeer dat turquoise schittert, zelfs onder een grijze lucht.

Soms volgen we een tip van een gids en belanden op een stille route vol groen, ruïnes en geiten die in bomen klimmen. Soms zoeken we zelf de uitdaging op: een hobbelige weg door het Hoge Atlasgebergte, smal, steil en zonder bereik. Spannend, maar de uitzichten maken alles goed. Aan het eind wacht stilte bij een hooggelegen meer, waar we met dikke sokken en warme thee de dag afsluiten.

Verderop doemen de kloven op. De Todra: smal, indrukwekkend, maar druk. De Dadès: beroemd om zijn haarspeldbochten en rotsformaties die lijken op apenvingers. Langs de weg klimmen geiten alsof het niets is, en wij kijken ademloos toe.

Dan Ouarzazate, filmstad en springplank, maar voor ons vooral een tussenstop. Vlakbij wacht echter Aït Ben Haddou: een lemen vestingdorp vol verhalen, ruig en warm, filmdecor én erfgoed tegelijk. Dwalen door de smalle steegjes voelt alsof je door de tijd loopt.

De laatste etappe voert ons over de Tizi n’Tichka, een pas die als een zwart lint door het Hoge Atlasgebergte slingert. Dorpen, markten, spelende kinderen en schapen op steile hellingen maken het levendig, terwijl Saharazand de lucht een mysterieuze sluier geeft. Een route vol oh’s en ah’s, die ons uiteindelijk naar Marrakesh brengt — de Koningsstad, bruisend aan het einde van een reis door bergen, kloven en verhalen.

Marrakesh voelt als een vuurdoop. Het verkeer kolkt, de geluiden en geuren overladen je meteen. We laten de camper op de camping staan en nemen een taxi naar Jemaa el-Fna, waar overdag slangenbezweerders, muzikanten en sapverkopers het plein vullen. Tegen zonsondergang verandert alles in een bruisend openluchtrestaurant – chaotisch, heftig, maar onvergetelijk.

Meknès verwelkomt ons rustiger, met het serene mausoleum van Moulay Ismail. Daarna verdwalen we in de medina: steegjes, trappen en markten waar je geen idee hebt waar je uitkomt. Soms in een winkelstraat, soms ineens in een modern centrum. Uiteindelijk vinden we ons plekje terug op een plein, waar we de dag afsluiten met een maaltijd in de avondzon.

Fez blijkt de perfecte afsluiter. De medina is een wirwar van kleuren, kruiden en geluiden, maar zonder het scheurende verkeer van Marrakesh. Vanaf een dakterras kijken we neer op de kleurrijke baden van de leerlooierij, we bewonderen een oude koranschool en werpen een blik op wat wordt gezien als de oudste universiteit ter wereld. Dwalen zonder doel brengt ons langs poorten, pleinen en begraafplaatsen – en telkens nieuwe indrukken.

Drie steden, drie gezichten van Marokko: overweldigend, verwarrend en betoverend.

Niet te missen – van watervallen tot Romeinse ruïnes

Na de hectiek van Marrakesh zoeken we de stilte van de bergen. De rit naar Ouzoud begint rustig, maar het landschap verandert al snel: groener, frisser, bergachtiger. Daar wacht de beroemde waterval, waar het water 110 meter naar beneden valt. We dwalen langs kronkelpaden, spotten Berberapen en kijken hoe bootjes dapper de nevel trotseren en proberen zo dicht mogelijk bij de waterval te komen. Na de klim terug, langs winkeltjes en stalletjes, keren we moe maar voldaan terug.

De volgende dag kiezen we een alternatieve route door het Hoge Atlasgebergte richting Demnate. De weg wisselt van strak asfalt naar zand en grind, maar de uitzichten zijn adembenemend. Een stuwmeer glinstert in het zonlicht en in de verte schittert de enorme zonnecentrale van Ouarzazate. Boven op de pas voelt het alsof we de wereld even van bovenaf beleven.

In Demnate ontdekken we een verborgen wonder: de natuurlijke brug van Imi N’Ifri. Van boven onopvallend, maar beneden een sprookjesachtig tafereel van rotsbogen, water en licht. Een plek die je stil maakt, waarna een tajine en een ijsje smaken als een beloning.

Verder noordelijk wacht Volubilis. Hier wandel je door een openluchtmuseum vol zuilen, mozaïeken en triomfbogen. Het is alsof de echo van het Romeinse leven nog steeds hoorbaar is. Heden en verleden liggen hier letterlijk naast elkaar.

Dit zijn plekken die je niet wilt missen: natuur die verrast, cultuur die je meeneemt in de tijd, en momenten die je bijblijven lang nadat de reis voorbij is.